اختلالهای رشدی در کودکان؛ نشانهها، انواع و راهکارهای درمانی
اختلال رشدی چیست؟
اختلال رشدی (Developmental Disorder) به شرایطی گفته میشود که در آن روند رشد طبیعی کودک در یکی یا چند زمینه مانند گفتار، حرکت، شناخت، مهارتهای اجتماعی یا عاطفی با تأخیر یا انحراف همراه است. این اختلالها ممکن است از دوران نوزادی یا اوایل کودکی نمایان شوند و در صورت عدم مداخله، تأثیر بلندمدت بر یادگیری و رفتار کودک داشته باشند.
مهمترین انواع اختلالهای رشدی در کودکان
1. اوتیسم (اختلال طیف اوتیسم - ASD):
-
مشکل در برقراری ارتباط، رفتارهای تکراری، حساسیت به صدا یا نور.
-
کودک ممکن است تماس چشمی نداشته باشد یا بازیهای تخیلی نکند.
2. اختلال تاخیر رشدی کلی (Global Developmental Delay):
-
کودک در چند حوزه همزمان دچار تأخیر است؛ مثل نشستن، حرف زدن، راه رفتن.
3. اختلال زبان و گفتار:
-
تأخیر در شروع صحبت یا مشکل در تلفظ، جملهبندی و درک زبان.
4. اختلال هماهنگی رشدی (DCD):
-
کودک در حرکات ظریف و درشت مشکل دارد؛ مثل بستن دکمهها، دویدن یا نقاشی.
5. ناتوانی ذهنی (Intellectual Disability):
-
کودک بهره هوشی پایینتری دارد و یادگیری مهارتهای روزمره برایش سختتر است.
نشانههای هشداردهنده اختلال رشدی
-
حرف نزدن یا راه نرفتن تا سن ۱۸ تا ۲۴ ماهگی
-
نداشتن تماس چشمی یا بازی با دیگران
-
ناتوانی در پیروی از دستورهای ساده
-
مشکلات حرکتی (مثلاً زیاد زمین خوردن)
-
پاسخ ندادن به اسم یا صدا
-
ناتوانی در تقلید رفتار دیگران
علتهای بروز اختلال رشدی
علتها میتوانند ترکیبی از عوامل ژنتیکی، مشکلات دوران بارداری و زایمان، بیماریهای متابولیک یا حتی محیطی (مانند کمتحرکی یا کمتحریکی در کودکان) باشند.
درمان اختلالهای رشدی چگونه است؟
درمان این اختلالها معمولاً چندبُعدی است و ممکن است شامل این موارد باشد:
-
کاردرمانی: برای بهبود مهارتهای حرکتی و خودیاری
-
گفتاردرمانی: برای رفع مشکلات زبانی و ارتباطی
-
رفتاردرمانی: برای آموزش رفتارهای مناسب و کنترل رفتارهای چالشبرانگیز
-
مشاوره روانشناسی: برای کودک و خانواده
-
برنامهریزی آموزشی ویژه: برای کودکان مدرسهرو
آیا این اختلالها درمان میشوند؟
بسیاری از اختلالهای رشدی با تشخیص زودهنگام و درمان مداوم قابل بهبود هستند. هرچه مداخله زودتر شروع شود، نتیجهی بهتری حاصل خواهد شد. خانواده نقش مهمی در روند درمان دارد.
جمعبندی
اختلالهای رشدی ممکن است در ظاهر نگرانکننده باشند، اما با آگاهی، تشخیص بهموقع و پیگیری درمانی میتوان آیندهی بهتری برای کودک ساخت. اگر در مورد روند رشد فرزندتان شک دارید، مشورت با کاردرمانگر یا روانشناس کودک بهترین قدم است.
منابع علمی:
-
World Health Organization – Developmental Disabilities Overview
-
American Academy of Pediatrics (AAP)
-
Centers for Disease Control and Prevention (CDC) – Child Development
دیدگاه بگذارید
شماره موبایل شما منتشر نخواهد شد. فیلدهای الزامی علامت گذاری شده اند *